Próby obciążeniowe dźwigów i żurawików, łodzi zgodnie z ILO oraz MSC 402 (96)

Kompleksowy przewodnik.

Wprowadzenie

Dźwigi, żurawiki, łodzie to jedne z najważniejszych urządzeń używanych na statkach i jednostkach pływających. Wykorzystywane do załadunku, rozładunku, a także do obsługi łodzi ratunkowych i ratowniczych, stanowią kluczowy element wyposażenia statku, od którego zależy bezpieczeństwo operacji morskich. Próby obciążeniowe mają fundamentalne znaczenie w ocenie sprawności tych urządzeń oraz ich zdolności do pracy w wymagających warunkach morskich. W niniejszym artykule omówimy szczegółowo cel, procedury oraz kluczowe aspekty techniczne związane z przeprowadzaniem prób obciążeniowych.

Dlaczego przeprowadza się próby obciążeniowe?

Próby obciążeniowe dźwigów, żurawików zamontowanych na łodzi są wymagane przede wszystkim z dwóch powodów:

- Bezpieczeństwo operacyjne – zapewnienie, że dźwig, żurawik a nawet łódź wytrzyma przewidywane obciążenia, co jest szczególnie istotne w kontekście dynamicznych warunków na morzu, gdzie sprzęt jest narażony na siły wywołane falowaniem oraz wiatrem.

- Zgodność z przepisami – międzynarodowe normy, takie jak Konwencja SOLAS (Safety of Life at Sea) oraz regulacje IMO (International Maritime Organization) oraz ILO (International Labour Organizaction), zobowiązują właścicieli jednostek do regularnych prób sprzętu pokładowego.

Dźwigi, żurawiki muszą być regularnie testowane, by uzyskać certyfikaty zgodności.

Normy te określają także częstotliwość wykonywania prób. Na ogół przeglody wykonuje sie co roku lecz testy obciążeniowe wykonuje się raz na 5 lat, ale w szczególnych przypadkach mogą być przeprowadzane częściej, np. po przeprowadzeniu modernizacji urządzenia lub naprawy jego głównych podzespołów.

Standardy i normy bezpieczeństwa

Próby obciążeniowe muszą być zgodne z wymaganiami i normami międzynarodowymi, co pozwala zagwarantować wysoki poziom bezpieczeństwa. W branży stosowane są dwa główne rodzaje prób:

- Próby statyczne – dźwig lub żurawik obciąża się maksymalnym dopuszczalnym ładunkiem, który jest utrzymywany przez określony czas bez ruchu. Celem jest sprawdzenie, czy mechanizmy oraz konstrukcja wytrzymują zadeklarowane obciążenie bez deformacji ani uszkodzeń.

- Próby dynamiczne – dźwig, żurawik, poddawany jest obciążeniu SWL +10 % .Sprawdzana jest sprawność działania urządzenia oraz jego stabilność w trakcie podnoszenia i opuszczania ładunku.

Przeprowadzanie tych prób zgodnie z normami zapewnia pełne bezpieczeństwo operacji oraz zapobiega awariom podczas użytkowania urządzenia na morzu.

Metody przeprowadzania prób obciążeniowych

Proces prób obciążeniowych dźwigów i żurawików jest wymagającym zadaniem i składa się z kilku etapów.

Sprzęt używany do prób

W trakcie prób obciążeniowych używa się specjalistycznych obciążeń, takich jak:

– Worki wodne – napełniane wodą na miejscu prób, co pozwala na precyzyjne ustawienie ciężaru obciążenia.

– Balasty – np. bloki stalowe lub betonowe, które są łatwe do kontrolowania i przenoszenia.

– Zintegrowane urządzenia pomiarowe – jak dynamometry, które służą do dokładnego pomiaru i monitorowania obciążenia w trakcie prób.

Przeprowadzanie tych prób zgodnie z normami zapewnia pełne bezpieczeństwo operacji oraz zapobiega awariom podczas użytkowania urządzenia na morzu.

Procedura testowa

Proces prób obciążeniowych wymaga dokładności i uwzględnienia wielu kroków:

1. Przygotowanie dźwigu do próby – przeprowadza się wstępną inspekcję sprzętu, aby upewnić się, że jest on w pełni sprawny i gotowy do przeprowadzenia testu.

2. Zabezpieczenie miejsca prób – planowane jest rozmieszczenie sprzętu i wyznaczenie stref bezpieczeństwa. Przygotowywane są także obciążenia, które muszą być certyfikowane.

3. Przeprowadzenie próby statycznej – urządzenie zostaje obciążone maksymalnym dopuszczalnym ciężarem. Utrzymuje się ten ciężar przez określony czas, a następnie sprawdza, czy konstrukcja nie uległa żadnym deformacjom.

4. Przeprowadzenie próby dynamicznej – dźwig lub żurawik porusza się z obciążeniem, aby sprawdzić jego stabilność i sprawność w ruchu.

Analiza wyników

Po zakończeniu prób wszystkie wyniki są dokładnie analizowane. Ocena ta obejmuje przegląd wskaźników obciążenia, analizę wykrytych deformacji oraz ocenę pracy mechanizmów ruchomych.

Specjalistyczny sprzęt pomiarowy i kontrolny

Próby obciążeniowe wymagają wykorzystania precyzyjnych urządzeń do pomiaru i monitorowania obciążeń. Stosowane urządzenia obejmują:

- Dynamometry – urządzenia mierzące siłę obciążenia, które pozwalają na dokładne ustalenie rzeczywistego udźwigu dźwigu.

- Tensometry – stosowane do mierzenia naprężenia w elementach konstrukcji, co pozwala na wykrycie nawet drobnych pęknięć lub zmian strukturalnych.

- Rejestratory danych – urządzenia zapisujące przebieg prób i wartości obciążenia. Dane te są następnie analizowane, a wnioski zapisane w dokumentacji.

Wszystkie pomiary i wyniki prób muszą być odpowiednio udokumentowane, a certyfikaty wydawane po przeprowadzonych próbach powinny zawierać szczegóły na temat przeprowadzonych testów oraz zgodności sprzętu z obowiązującymi normami.

Konserwacja dźwigów i żurawików w kontekście prób obciążeniowych

Regularna konserwacja dźwigów jest kluczowa dla utrzymania ich sprawności i wydłużenia żywotności. W kontekście prób obciążeniowych, konserwacja obejmuje:

- Inspekcję lin i łańcuchów – szczególnie narażonych na uszkodzenia i przeciążenia, które mogą być przyczyną awarii podczas próby.

- Smary i oleje – odpowiednie smarowanie elementów ruchomych zapobiega nadmiernemu zużyciu i minimalizuje tarcie.

- Kontrola mechanizmów blokujących – mechanizmy te, używane w dźwigach i żurawikach, są kluczowe dla bezpieczeństwa użytkowania urządzenia w trudnych warunkach morskich.

Typowe problemy i rozwiązania spotykane podczas prób obciążeniowych

Podczas prób obciążeniowych najczęściej spotykane problemy obejmują:

- Zmęczenie materiału – mikropęknięcia lub drobne deformacje powstałe w wyniku wielokrotnego przeciążania. Aby uniknąć dalszych uszkodzeń, konieczne jest wykonanie dodatkowych testów, a w razie potrzeby – wymiana elementów konstrukcyjnych.

- Niedobory smarowania – niewłaściwie nasmarowane elementy mogą prowadzić do zacierania się mechanizmów, dlatego regularna konserwacja smarów jest niezwykle istotna.

- Korozja – długotrwała ekspozycja na wodę morską i wilgoć sprawia, że elementy dźwigów i żurawików są narażone na korozję, co może osłabiać ich konstrukcję.

W przypadku wykrycia jakichkolwiek problemów, należy je natychmiast naprawić przed kolejnym użyciem urządzenia.

Podsumowanie i rekomendacje

Próby obciążeniowe są niezbędne dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa operacji morskich. Regularne testy zapewniają odpowiednią sprawność dźwigów i żurawików, zmniejszając ryzyko awarii i wypadków. Operatorzy powinni przestrzegać ustalonych harmonogramów prób oraz dbać o regularne serwisowanie sprzętu, aby dźwigi mogły służyć przez długie lata w pełnej sprawności.

Ten artykuł stanowi szczegółowy przewodnik, przydatny zarówno dla operatorów, jak i firm serwisowych, które dbają o bezpieczeństwo dźwigów i żurawików na jednostkach pływających.